YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARI BÜTÇELERİNDE
BİLİMSEL ARAŞTIRMA PROJELERİ İÇİN TEFRİK EDİLEN ÖDENEKLERİN
ÖZEL HESABA AKTARILARAK KULLANIMI, MUHASEBELEŞTİRİLMESİ İLE
ÖZEL HESABIN İŞLEYİŞİNE İLİŞKİN
ESAS VE USULLER
Amaç ve kapsam
MADDE 1- (1) Bu Esas ve Usuller, yükseköğretim kurumları bütçelerinde bilimsel ve
teknolojik araştırma hizmetleri için tefrik edilen bilimsel araştırma projelerine ilişkin ödeneklerin proje
özel hesabına aktarılması, kullanımı, kayıt ve muhasebeleştirilmesi ile izlenmesi ve denetiminde
uygulanacak esas ve usulleri belirlemek amacıyla düzenlenmiştir.
Dayanak
MADDE 2- (1) Bu Esas ve Usuller, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununa 25/6/2009 tarihli
ve 5917 sayılı Kanunun 21 inci maddesiyle eklenen Ek 28 inci madde hükmüne dayanılarak
hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 3- (1) Bu Esas ve Usullerde geçen;
a) Bilimsel Araştırma Projesi: Tamamlandığında sonuçları ile alanında bilime evrensel
veya ulusal ölçülerde katkı yapması, ülkenin teknolojik, ekonomik, sosyal ve kültürel kalkınmasına
katkı sağlaması beklenen bilimsel içerikli, yükseköğretim kurumu içi ve/veya dışı, ulusal ve/veya
uluslararası kurum ya da kuruluşların katılımlarıyla da yapılabilecek projeler ile bilim insanı yetiştirme
ve araştırma alt yapısını geliştirme projelerini,
b) Bilimsel Araştırma Projeleri Komisyonu: Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma
Projeleri Hakkında Yönetmelik hükümleri gereğince bilimsel araştırma projelerinin kabulü,
değerlendirilmesi, desteklenmesi ve izlenmesi amacıyla oluşturulan komisyonu,
c) Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi: Bilimsel Araştırma Projeleri
Komisyonunun sekretarya hizmetlerinin yürütülmesi, bütçe ödeneklerinin özel hesaba aktarılması ve
özel hesaba ilişkin iş ve işlemlerin yürütülmesinden sorumlu birimi,
ç) Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi Koordinatörü: Bilimsel Araştırma
Projeleri Koordinasyon Biriminin faaliyetlerinin yükseköğretim kurumu adına yürütülmesinden
sorumlu, üst yönetici tarafından belirlenen ve üst yöneticiye karşı sorumlu kişiyi,
d) Gerçekleştirme Görevlisi: Harcama yetkilisi tarafından belirlenen kişiyi ya da
kişileri,
e) Harcamaların Tasnifi: Özel hesaba aktarılan tutarlardan yapılan harcamaların analitik
bütçe sınıflandırmasının ekonomik kodlama sistemine uygun olarak izlenmesini,
f) Harcama Yetkilisi: Bilimsel araştırma projeleri koordinasyon birimi koordinatörünü,
g) Harcama Yetkilisi Mutemedi: Mal ve hizmet alımları için özel hesaptan avans
kullandırılmak üzere harcama yetkilisi tarafından her bir proje için belirlenen kişi ya da kişileri,
h) Muhasebe Birimi: Yükseköğretim kurumlarında muhasebe işlemlerinin yürütüldüğü
birimi,
ı) Muhasebe Yetkilisi: Muhasebe biriminin yönetiminden ve yetkili mercilere hesap
vermekten sorumlu yetkiliyi,
i) Özel Hesap: Yükseköğretim kurumları bütçelerinde bilimsel ve teknolojik araştırma
hizmetleri için öz gelir ve hazine yardımı karşılığı olarak tefrik edilen bilimsel araştırma projelerine
ilişkin ödeneklerin, ilgisine göre (05) veya (07) ekonomik kodlarından tahakkuka bağlanmak suretiyle
aktarıldığı kamu bankalarının birinde açtırılan proje özel hesabını,
j) Proje Yürütücüsü: Projeyi teklif eden, hazırlanmasından ve yürütülmesinden sorumlu olan
öğretim üyeleri ile doktora, tıpta uzmanlık ya da sanatta yeterlilik eğitimini tamamlamış araştırmacıları,
k) Yükseköğretim Kurumu: Üniversiteler ve Yüksek Teknoloji Enstitülerini,
ifade eder.
Genel ilkeler
MADDE 4- (1) Bilimsel araştırma projelerinin özel hesaptan yürütülmesinde aşağıdaki
ilkelere uyulur:
a) Bilimsel araştırma projelerine ilişkin olarak yükseköğretim kurumları bütçelerinde
tefrik edilen ödeneklerden, bütçelerine gider kaydı yapılmak suretiyle mal ve hizmet alınamaz, ödeme
yapılamaz. Söz konusu harcamalar, özel hesaptan gerçekleştirilir.
b) Özel hesaba aktarılan tutarlar ve projelere ilişkin giderler, yükseköğretim kurumları
bütçe ve faaliyet gelir-giderleriyle ilişkilendirilmeksizin, emanet hesaplarda izlenir.
c) Özel hesaba aktarılan tutarlardan yapılan harcamalar, analitik bütçe sınıflandırmasının
ekonomik kodlama sistemine uygun olarak tasnif edilir ve yükseköğretim kurumu kayıtlarında izlenir.
ç) Özel hesaptan yapılacak mal ve hizmet alımlarında, 01/12/2003 tarihli ve 2003/6554 sayılı
Bakanlar Kurulu Kararı hükümleri uygulanır.
d) Bilimsel araştırma proje tekliflerinin değerlendirilmesi, kabulü, desteklenmesi, bunlara
ilişkin hizmetlerin yürütülmesi, izlenmesi, sonuçlarının değerlendirilmesi ve kamuoyuna duyurulması
ile bu Esas ve Usullerde düzenleme bulunmayan hallerde Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma
Projeleri Hakkında Yönetmelik ve Yılı Programının Uygulanması, Koordinasyonu ve İzlenmesine Dair
Karar hükümleri uygulanır.
e) Özel hesaba aktarılan tutarlar, yükseköğretim kurumlarının Strateji Geliştirme
Birimlerince açılmış bulunan diğer banka hesapları ile ilişkilendirilmez.
Bütçe ödeneklerinin özel hesaba aktarılması
MADDE 5- (1) Yükseköğretim kurumları bütçelerinde bilimsel ve teknolojik araştırma
hizmetleri için tefrik edilen bilimsel araştırma projelerine ilişkin ödenekler, proje özel hesabına
aktarılmak suretiyle kullanılır. Söz konusu ödenekler, “05- Cari Transferler”, “07- Sermaye
Transferleri” ekonomik kodlarına ve söz konusu ekonomik kodlardan tahakkuka bağlanmak suretiyle
de proje özel hesabına aktarılır. Ödeneklerin aktarılmasında aşağıdaki hususlara uyulur:
a) Yükseköğretim kurumları bütçelerinde bilimsel araştırma projelerine ilişkin olarak “03-
Mal ve Hizmet Alımları” ekonomik kodunda yer alan ödenekler, “05.3- Kar Amacı Gütmeyen
Kuruluşlara Yapılan Transferler” ekonomik koduna; “06- Sermaye Giderleri” ekonomik kodunda yer
alan ödenekler ise “07.1- Yurtiçi Sermaye Transferleri” ekonomik koduna fonksiyon değişikliği
yapılmaksızın aktarılır.
b) Anılan transfer tertiplerine aktarılacak tutarlar, serbest bırakılan ödenekler, öz gelir
gerçekleşmeleri ile bilimsel araştırma projeleri komisyonunca belirlenen bilimsel araştırma projelerinin
kaynak ihtiyaç planları doğrultusunda belirlenir.
c) Öz gelir karşılığı bilimsel araştırma projelerine ilişkin olarak önceki yıldan devreden
finansman fazlası tutarlar ile yılı bütçelerinin (B) işaretli cetvelinde belirlenen tahmini tutarlar üzerinde
gerçekleşen gelir fazlası tutarlar ilgisine göre (05.3) veya (07.1) ekonomik kodlarına ödenek olarak
eklenir ve buradan özel hesaba aktarılır.
ç) Bilimsel araştırma projelerine ilişkin olarak yıl içerisinde meydana gelen ödenek artışları,
ilgisine göre “05.3- Kar Amacı Gütmeyen Kuruluşlara Yapılan Transferler” ve “07.1- Yurtiçi Sermaye
Transferleri” ekonomik kodlarına kaydedilir buradan da özel hesaba aktarılmak suretiyle kullanılır.
d) Yılı yatırım programında “Proje etüdü DPT Müsteşarlığı tarafından onaylandıktan sonra
harcama yapılacaktır.” ifadesi bulunan bilimsel araştırma projelerine ilişkin ödenekler, proje etüdü DPT
Müsteşarlığı tarafından onaylanmadıkça özel hesaba aktarılamaz ve kullanılamaz.
e) Özel hesaba aktarılan ödeneklerin proje bazında harcama durumu ve hesap özeti her yıl
Eylül ve Aralık aylarının son haftasında DPT Müsteşarlığına gönderilir.
f) Özel hesaba aktarılan tutarlardan yapılan harcamalar, analitik bütçe sınıflandırmasının
ekonomik kodlama sistemine uygun olarak her yılın Ağustos ve Aralık ayı sonu itibarıyla, takip eden
ayın ilk haftasında Maliye Bakanlığına gönderilir.
Özel hesaptan yapılacak harcamalar
MADDE 6- (1) Özel hesapta izlenen tutarlar, proje süresi ile sınırlı olmak üzere
çalıştırılacakların harcamaları, yolluk, hizmet alımları, tüketim malları ve malzeme alımları, demirbaş
alımları, makine ve teçhizat alımları ile bilimsel araştırma projeleri için gerekli diğer giderleri
karşılamak üzere kullanılır.
(2) Onaylanan proje planlarında personel çalıştırılması öngörülmediği sürece, bilimsel
araştırma projelerinde özel hesaptan personel çalıştırılamaz, bu amaçla herhangi bir ödeme yapılamaz.
Yılı Yatırım Programında yer alan Rektörlük Bilimsel Araştırmaları isimli projeler için ilgili
üniversitelerin Bilimsel Araştırma Projeleri Komisyonlarınca, diğer projeler için ise DPT
Müsteşarlığınca yapılacak yıllık değerlendirmeler sonucuna göre projelerde personel çalıştırılabilir.
Ancak, proje onaylarında personel çalıştırılması öngörülmüş olsa bile ilgili mevzuatına göre verilecek
personel çalıştırma izinlerinde belirtilen sayı, süre ve tutarları geçmemek kaydıyla projelerde personel
çalıştırılması mümkün olabilecektir. İlgili mevzuatı gereğince yapılması gereken zorunlu ödemeler,
toplam proje maliyeti içinde kalmak kaydıyla ödenebilir.
(3) Bir önceki yılın Yatırım Programında yer alıp, Yılı Yatırım Programında yer almayan
projelerin özel hesaba aktarılan tutarlarından kullanılamayanlar, Yılı Yatırım Programında teknolojik
araştırma sektöründe yer alan projelere Rektörlük onayı ile aktarılabilir ve DPT Müsteşarlığına
aktarmayla ilgili bilgi verilir.
Özel hesabın kullanımı ve işleyişi
MADDE 7- (1) Özel hesaba aktarılan tutarlardan yapılan harcamalar ve verilen avanslar
bilimsel araştırma projeleri koordinasyon birimince öz gelir ve hazine yardımı karşılığı ayrımı
yapılarak, analitik bütçe sınıflandırmasının ekonomik kodlama sistemine uygun olarak dört düzeyli
kaydedilir ve izlenir.
(2) Bilimsel araştırma projelerinin finansman değişiklikleri ile söz konusu projelerin toplam
maliyetini değiştirecek kaynak geçişleri; yılı yatırım programında yer alan hazine yardımı karşılığı
bilimsel araştırma projeleri için Yılı Programının Uygulanması, Koordinasyonu ve İzlenmesine Dair
Karar hükümleri, diğerlerinde ise bilimsel araştırma projeleri komisyon kararları çerçevesinde
gerçekleştirilir.
(3) Gerçekleştirme görevlisinin imzasını müteakip tahakkuk eden bilimsel araştırma
projelerine ilişkin giderler, harcama yetkilisinin muhasebe birimine, muhasebe yetkilisinin de bankaya
vereceği talimat üzerine özel hesaptan ödenir.
Ön ödeme ve mahsup işlemleri
MADDE 8- (1) Ön ödeme limitleri, yılı merkezi yönetim bütçe kanununda iller için
belirlenen parasal limitin altı katına kadar yükseköğretim kurumu tarafından belirlenir. Her bir harcama
yetkilisi mutemedi aldığı avanstan harcadığı tutarlara ilişkin kanıtlayıcı belgeleri en çok bir ay, açılan
kredilerden harcadığı tutarlara ilişkin kanıtlayıcı belgeleri ise en çok üç ay içerisinde muhasebe birimine
vermekle yükümlüdür.
(2) Harcama yetkilisi mutemedi işin tamamlanmasından sonra veya mali yılın sonunda bu
sürelerin dolmasını beklemeksizin avans veya kredi artığını iade etmek, henüz mahsubunu yaptırmadığı
harcamalara ait belgeleri vermek ve varsa artan parayı muhasebe birimine iade etmek suretiyle mahsup
işlemini gerçekleştirmek zorundadır. Bu şekilde mahsup işlemi yapılmadıkça aynı iş için yeniden avans
verilemez, kredi açılamaz.
(3) Önceki yıllarda açılmış akreditiflere ilişkin kredi artıkları ertesi yıla devredilmekle
birlikte ödenekleri iptal olunur. Devredilen kredi artıklarının karşılığı, yükseköğretim kurumu
bütçesinin bilimsel araştırma projelerinin ilgili tertiplerine ödenek kaydolunur, özel hesapla hiçbir
şekilde ilişkilendirilmez. Ancak, akreditif karşılığı ödenek kaydedilen tutarın alım maliyetini
karşılamaması halinde, ilave maliyet özel hesaptan ödenir.
(4) Aldıkları avansın mahsubunu yapmayan harcama yetkilisi mutemetleri hakkında 6183
sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümleri uygulanır.
Muhasebeleştirme işlemleri ve belgeleri
MADDE 9- (1) Emanet hesaplardan yapılan tüm işlemlerde Merkezi Yönetim Harcama
Belgeleri Yönetmeliği eki muhasebe işlem fişi, muhasebeleştirme belgesi olarak kullanılır.
Muhasebeleştirme belgelerinin ekine harcama belgelerinin asılları eklenir.
(2) Satın alınan dayanıklı taşınırlar, Taşınır Mal Yönetmeliği gereğince taşınır işlem fişi
düzenlenerek yükseköğretim kurumu envanterine alınır ve söz konusu taşınırlar, bunları kullanacak
proje yürütücüsüne ya da belirleyeceği kişiye zimmetlenir. Tüketime yönelik mal ve malzemeler ise
doğrudan proje yürütücüsünün kullanımına tahsis edilir.
Harcama belgeleri ve muhafazası
MADDE 10- (1) Bilimsel araştırma projeleri kapsamında yapılan harcamaların
belgelendirilmesinde Merkezi Yönetim Harcama Belgeleri Yönetmeliği hükümleri kıyasen uygulanır.
Bilimsel araştırma projeleri ile ilgili her türlü işlem ve harcamalara ilişkin belgeler, ilgili yükseköğretim
kurumunda genel hükümlere göre muhafaza edilir ve denetime hazır halde bulundurulur.
Özel hesap dönemi ve devir
MADDE 11- (1) Özel hesabın dönemi takvim yılıdır.
(2) Özel hesaba aktarılan tutarlardan herhangi bir bilimsel araştırma projesine ayrılan tutarın
kullanım imkanının kalmaması halinde, söz konusu tutarlar diğer bilimsel araştırma projelerinin
finansmanında kullanılabilir.
(3) Dönem sonu itibariyle özel hesapta kalan tutarlar, ilgili yükseköğretim kurumu bütçesi
ile ilişkilendirilmeksizin ertesi yıla devreder.
(4) Kullanılmayan ve ertesi yıla devreden tutarların bilimsel araştırma projeleri ile
ilişkilendirilmesinde, bu Esas ve Usullerin 7 nci maddesinin ikinci fıkrası hükümleri uygulanır.
Sorumluluk
MADDE 12- (1) Yükseköğretim kurumu üst yöneticisi, bu Esas ve Usuller çerçevesinde özel
hesabın işleyişinden, kaynakların verimli ve etkin bir şekilde kullanılması hususunda gerekli tedbirlerin
alınmasından sorumludur.
(2) Harcama yetkilisi, gerçekleştirme görevlisi, muhasebe yetkilisi, proje yürütücüsü ile
bunların dışında kalan ihale komisyonu, muayene ve kabul komisyonu gibi komisyonlarda görevli
diğer personel, yükseköğretim mevzuatı, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ve ilgili
diğer mali mevzuat hükümleri çerçevesinde sorumludur.
Denetim
MADDE 13- (1) Bu Esas ve Usuller kapsamında yapılan harcamalar projelerin tabi olduğu
mevzuat ve 5018 sayılı Kanuna göre denetlenir. Yapılan denetimler neticesinde, Türk Ceza Kanunu
açısından suç teşkil eden fiillerin tespiti halinde ilgililer hakkında yükseköğretim kurumu tarafından
genel hükümlere göre işlem yapılır.
(2) Bu Esas ve Usuller kapsamında yapılan harcamalar Sayıştay denetimine tabidir.
Yetki
MADDE 14- (1) Bu Esas ve Usullerin uygulanması sırasında ortaya çıkabilecek tereddütleri
gidermeye ve gerektiğinde düzenleme yapmaya Maliye Bakanlığı yetkilidir.
Yürürlük
MADDE 15- (1) Bu Esas ve Usuller, 1/1/2010 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere
imzalandığı tarihte yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 16- (1) Bu Esas ve Usulleri, Yükseköğretim Kurulu Başkanı ve yükseköğretim
kurumu Rektörleri yürütür.
Yusuf Ziya ÖZCAN Kemal MADENOĞLU Naci AĞBAL
YÖK Başkanı DPT Müsteşarı Maliye Bakanlığı Müsteşarı